کد مطلب:188965 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:156
زنگ بیداری
نیت و تصمیم جوهر رفتار انسان را شكل می دهد. هر رفتاری مشتمل بر اسكلت و روح می باشد. اسكلت رفتار انسان همان نمایی است كه در بیرون وجود انسان مشاهده می شود. لیكن جوهر و حقیقت رفتار بازگشت به نیت دورنی وی دارد. در آثار دینی ارزش و اعتبار رفتار به نیت و تصمیم كه حقیقت رفتار است، بازگشت دارد؛ انما الاعمال بالنیات. [1] .
[ صفحه 125]
«اعمال و رفتار انسان را نیت ساماندهی می كند.» نیة المؤمن خیر من عمله. [2] «نیت و تصمیم انسان مؤمن بهتر از رفتارش می باشد.» پیام این روایات این می تواند باشد كه حقیقت و جوهر رفتار انسان را نیت وی شكل می دهد.
با توجه به این نكته تصمیم بر هر كار نقش محوری در وجود شخص پدیدار می سازد. نیت تأثیرگذار در تمام وجود انسان می گردد. شادابی و نشاط و پژمردگی و افسردگی را نیت پدیدار می سازد. انجام كار و باز ایستادن از كار را نیت كارساز است. خواب و بیداری انسان را نیز نیت نقش آفرینی می نماید.
باقر العلوم علیه السلام نقش محوری نیت و عزم انسان را این گونه بیان می كند: بنده خدا هنگامی كه می خواهد بخوابد برای بیدار شدن، هر لحظه ای كه اراده كند، همان هنگام خدای سبحان فرشتگان خویش را مأمور می سازد تا بیدارش كنند، عن ابی جعفر علیه السلام ما نوی عبد أن یقوم أیة ساعة نوی فعلم الله ذلك منه الا و كل به ملكین یحركانه تلك الساعة. [3] «هیچ بنده ای نیت نمی كند كه در وقت معین از خواب بیدار شود مگر این كه خدای سبحان دو فرشته را مأمور می سازد تا در همان لحظه ای كه نیت كرده وی را حركت دهند و از خواب بیدارش كنند».
در رهنمون های دیگر عترت این نكته اضافه شده كه انسانی كه تصمیم دارد در فلان لحظه بیدار شود آخرین آیه سوره كهف را در هنگام خواب قرائت كند. از زبان امام صادق علیه السلام این گونه رسیده است كه هیچ بنده ای نیست كه آخرین آیه سوره كهف را هنگام خوابیدن قرائت كند، مگر این
[ صفحه 126]
كه درهمان هنگام كه نیت نموده است بیدار خواهد شد، ما من عبد یقرء آخر الكهف الا تیقظ فی الساعة التی یرید. [4] اما در رهنمود باقر العلوم علیه السلام این نكته وجود ندارد، بلكه محور سخن نیت انسان است، كه انسان نیت كند كه در فلان لحظه بیدار شود، بیدار خواهد شد.
البته این نكته نیز نباید پنهان باشد كه این ویژگی برای نیت هر انسان نیست. بلكه این ویژگی نیت انسان های پاك و مصمم كه بر اندیشه های خویش كاملا اشراف دارند و از آشفتگی ها بدور هستند، می باشد. نه هر انسان پریشان و سست و بی اراده. و شاید تعبیر به «عبد» در روایت هم به همین نكته اشاره باشد كه فردی عبد و بنده شایسته خداست كه نیت وی این گونه كارساز می تواند باشد. كه نیت انسان شایسته و بنده خاص خدا همانند زنگ بیداری وی می باشد، كه هر لحظه كه نیت نموده باشد، همان لحظه بیدار خواهد شد.
[ صفحه 125]
«اعمال و رفتار انسان را نیت ساماندهی می كند.» نیة المؤمن خیر من عمله. [2] «نیت و تصمیم انسان مؤمن بهتر از رفتارش می باشد.» پیام این روایات این می تواند باشد كه حقیقت و جوهر رفتار انسان را نیت وی شكل می دهد.
با توجه به این نكته تصمیم بر هر كار نقش محوری در وجود شخص پدیدار می سازد. نیت تأثیرگذار در تمام وجود انسان می گردد. شادابی و نشاط و پژمردگی و افسردگی را نیت پدیدار می سازد. انجام كار و باز ایستادن از كار را نیت كارساز است. خواب و بیداری انسان را نیز نیت نقش آفرینی می نماید.
باقر العلوم علیه السلام نقش محوری نیت و عزم انسان را این گونه بیان می كند: بنده خدا هنگامی كه می خواهد بخوابد برای بیدار شدن، هر لحظه ای كه اراده كند، همان هنگام خدای سبحان فرشتگان خویش را مأمور می سازد تا بیدارش كنند، عن ابی جعفر علیه السلام ما نوی عبد أن یقوم أیة ساعة نوی فعلم الله ذلك منه الا و كل به ملكین یحركانه تلك الساعة. [3] «هیچ بنده ای نیت نمی كند كه در وقت معین از خواب بیدار شود مگر این كه خدای سبحان دو فرشته را مأمور می سازد تا در همان لحظه ای كه نیت كرده وی را حركت دهند و از خواب بیدارش كنند».
در رهنمون های دیگر عترت این نكته اضافه شده كه انسانی كه تصمیم دارد در فلان لحظه بیدار شود آخرین آیه سوره كهف را در هنگام خواب قرائت كند. از زبان امام صادق علیه السلام این گونه رسیده است كه هیچ بنده ای نیست كه آخرین آیه سوره كهف را هنگام خوابیدن قرائت كند، مگر این
[ صفحه 126]
كه درهمان هنگام كه نیت نموده است بیدار خواهد شد، ما من عبد یقرء آخر الكهف الا تیقظ فی الساعة التی یرید. [4] اما در رهنمود باقر العلوم علیه السلام این نكته وجود ندارد، بلكه محور سخن نیت انسان است، كه انسان نیت كند كه در فلان لحظه بیدار شود، بیدار خواهد شد.
البته این نكته نیز نباید پنهان باشد كه این ویژگی برای نیت هر انسان نیست. بلكه این ویژگی نیت انسان های پاك و مصمم كه بر اندیشه های خویش كاملا اشراف دارند و از آشفتگی ها بدور هستند، می باشد. نه هر انسان پریشان و سست و بی اراده. و شاید تعبیر به «عبد» در روایت هم به همین نكته اشاره باشد كه فردی عبد و بنده شایسته خداست كه نیت وی این گونه كارساز می تواند باشد. كه نیت انسان شایسته و بنده خاص خدا همانند زنگ بیداری وی می باشد، كه هر لحظه كه نیت نموده باشد، همان لحظه بیدار خواهد شد.
[1] وسائل، ج 1، ص 35.
[2] همان.
[3] وسائل، ج 5، ص 279.
[4] نور الثقلين، ج 3، ص 316.